Dünyaca Ünlü Türk Bilim İnsanı Canan Dağdeviren Beyin Kanaması Geçirdi

Sağlık durumuna ilişkin detaylar sınırlı olmakla birlikte, yakın çevresi tarafından sürecin yakından takip edildiği ve gerekli müdahalelerin yapıldığı aktarıldı. Bilim dünyasında büyük yankı uyandıran bu gelişme, uluslararası alanda önemli çalışmalara imza atan Dağdeviren'in sevenleri ve öğrencileri arasında da endişeyle izlendi. Ancak Dağdeviren Instagram hesabından yaptığı açıklamada durumunun iyi olduğunu bildirdi.

Canan Dağdeviren Kimdir? Kısa Biyografisi

Türk fizik mühendisi, malzeme bilimci ve biyomühendis Canan Dağdeviren (d. 4 Mayıs 1985, İstanbul), genç yaşta geliştirdiği çığır açıcı biyomedikal teknolojilerle uluslararası camiada tanınan bir bilim insanıdır.

Dağdeviren, 2007’de Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği bölümünden mezun oldu. 2009’da Sabancı Üniversitesi’nde malzeme bilimi alanında yüksek lisansını tamamladı ve aynı yıl Fulbright bursu kazanarak ABD’ye gitti. Illinois Üniversitesi Urbana–Champaign (UIUC)’de malzeme bilimi ve mühendisliği doktorasını 2014’te tamamladı. Bu dönemde, esnek ve vücut içine yerleştirilebilir piezoelektrik enerji toplayıcı cihazlar gibi yenilikçi sistemler geliştirdi.

Doktora sonrası çalışmalarını Harvard Üniversitesi'nde Junior Fellow unvanıyla sürdüren Dağdeviren, burada enjekte edilebilir beyin elektrotları (MiNDS injectrodes) üzerine çalıştı. Bu sistemler; ilaç iletimi, derin beyin uyarımı ve nörolojik hastalıkların tedavisi gibi alanlarda yeni imkânlar sunuyor.

2017’den bu yana, MIT Media Lab'de LG Kariyer Geliştirme Profesörü olarak görev yapıyor ve Conformable Decoders (Uyumlu Kod Çözücüler) araştırma grubunun direktörlüğünü yürütüyor. Grubun odağı, insan vücuduna uyumlu, bükülebilen, katlanabilen, sarılabilen veya implant olarak yerleştirilebilen elektromekanik sistemler geliştirmek.

Araştırma Alanları

Dağdeviren’in çalışmaları şu başlıklarda yoğunlaşıyor:

• Giyilebilir ve implant edilebilir biyomedikal cihazlar
• Piezoelektrik enerji toplama sistemleri
• Giyilebilir ultrason yamaları (özellikle meme kanseri erken teşhisi uygulamaları)
• Mekanik olarak uyumlu sensör ve aktüatör teknolojileri

Bu araştırmalar dünya çapında büyük ilgi görüyor ve birçok yenilikçi tıbbi cihazın temelini oluşturuyor.

Aldığı Ödüller ve Uluslararası Başarıları

Canan Dağdeviren, genç yaşta elde ettiği bilimsel başarılarla pek çok saygın ödüle layık görüldü:

• MIT Technology Review – 35 Yaş Altı Yenilikçiler (2015)
• Forbes – 30 Under 30 (2015)
• Harvard Society of Fellows – İlk Türk Junior Fellow (2014)
• Science & SciLifeLab “Translational Medicine” Ödülü
• American Academy of Achievement – İnovasyon ve Teknoloji Elçisi (2017)
• NAE – ABD’nin En Parlak Genç Mühendislerinden Biri (2019)
• NSF CAREER Award (2021)
• 3M Non-Tenured Faculty Award (2021)

Araştırmaları, Smithsonian Magazine, MIT Technology Review, LA Times, BBC News, New Scientist, IEEE Spectrum ve Nature Materials gibi saygın yayınlarda geniş yer buldu.

MIT’nin Resmî Tanımı: “Uyumlu Kod Çözücülerin Mucidi”

MIT’nin resmi sitesinde Dağdeviren’in çalışmaları şöyle özetleniyor:

Conformable Decoders grubu, insan vücudu gibi kıvrımlı yüzeylere zarar vermeden uyum sağlayabilen ve sensör–aktüatör–enerji toplama fonksiyonlarını entegre eden elektromekanik sistemler geliştiriyor. Dağdeviren, doğadaki ve insan vücudundaki yaşamsal bilgilerin fiziksel desenlerle “kodlandığını” düşünüyor; araştırmaları bu kodları faydalı sinyallere veya enerjiye dönüştürmeyi amaçlıyor.

Kamuya Açık Paylaşımları ve Toplumsal Etkisi

Canan Dağdeviren, bilimsel başarılarının yanı sıra özellikle kadınların bilim ve teknoloji alanlarında görünürlüğü için yaptığı paylaşımlarla da dikkat çekiyor.

14 Nisan 2025'te X hesabında şunu yazdı:

“Tarihe not düşülsün: Bugün, 14 Nisan 2025. Atatürk Cumhuriyeti’nin herkes için eşit olan sisteminde eğitim alan bir birey olarak, yıllar önce üzerinde çalışmaya başladığım giyilebilir ultrason cihazımı uzaya gönderdim — tarihte ilk kez tamamı kadınlardan oluşan bir uzay ekibi ile.”

21 Kasım 2023’te BBC'nin “100 İlham Verici ve Etkili Kadın” listesine seçildiğini şu sözlerle duyurdu:

“Cumhuriyet'in 100. yılında Türkiye Cumhuriyeti'ni temsil ederek ‘Biz de varız!’ diyebilmekten dolayı çok mutluyum. Medikal cihaz buluşlarım dünya kadınlarına armağan olsun!”

Wiley Röportajından Öne Çıkanlar

Wiley’ın yayınladığı Women in Engineering röportajında Dağdeviren, ilham kaynaklarını ve bilimsel yolculuğunu anlatıyor. Buna göre;

• Bilime ilgisi çocukluk yıllarında başladı; taşları kırarak “atomu bulmaya çalıştığını” söylüyor.
• Marie Curie’nin biyografisiyle bilime tutkusu derinleşti.
• Dedesi kalp yetmezliğinden vefat edince kalp hastaları için teknoloji geliştirmeye karar verdi.
• 2014’te geliştirdiği piezoelektrik enerji toplayıcı kalp cihazı, PNAS’ta yayımlandı ve Illinois İnovasyon Ödülü kazandı.

Hacettepe’den MIT’e uzanan yolculuğunu “hiç başvuru yapmadan MIT’den öğretim üyeliği teklifi aldım” diyerek özetliyor.

Kaynaklar

MIT Media Lab – Canan Dağdeviren Profili
https://www.media.mit.edu/people/canand/overview/

Canan Dağdeviren Resmî X Hesabı
https://x.com/dagdevirencanan

Wiley – Women in Engineering: An Interview with Canan Dagdeviren
https://www.wiley.com/en-us/network/publishing/research-publishing/inspiring-researchers/women-in-engineering-an-interview-with-canan-dagdeviren